സഭയുടെ വേദപാരംഗതനും മാര്‍പാപ്പായുമായ വിശുദ്ധ ലിയോ ഒന്നാമന്‍റെ ഭരണകാലം 440 മുതല്‍ 461 വരെയാണ്. വിശുദ്ധ പത്രോസിന്റെ സിംഹാസനത്തില്‍ ഇരുന്ന സഭാധികാരികളില്‍ ഏറ്റവും കീര്‍ത്തിമാനായ ഇദ്ദേഹത്തിന് 'മഹാനെന്ന' ഇരട്ടപ്പേര് ചാര്‍ത്തികിട്ടി. അദ്ദേഹത്തിന്റെ ജീവിതത്തെ കുറിച്ച് നമുക്ക് വളരെ കുറച്ചേ അറിവുള്ളൂ. റോമന്‍ മെത്രാന്‍ പദവിയുടെ സമുന്നതത്വം പുനസ്ഥാപിക്കുകയും പരിശുദ്ധ സഭയുടെ അന്തസ്സ് വീണ്ടെടുക്കുകയും ആയിരുന്നു ഇദ്ദേഹത്തിന്റെ പ്രഥമദൗത്യം. സഭാസംബന്ധിയായ കാര്യങ്ങളിലും രാഷ്ട്രീയ രംഗത്തും ഇത്രയധികം ശോഭിച്ച മറ്റൊരു മാര്‍പാപ്പായും ലോകചരിത്രത്തിലില്ല.

ഒരു എഴുത്ത്കാരന്‍ എന്ന നിലയിലും വിശുദ്ധന്റെ നാമം പ്രസിദ്ധമാണ്. ദേവാലയങ്ങളില്‍ അദ്ദേഹം നടത്തിയ നിരന്തര പ്രഭാഷണങ്ങള്‍ ദൈവശാസ്ത്ര സാഹിത്യത്തില്‍ വളരെയേറെ വിലമതിക്കപ്പെടുന്നു. ചാള്‍സ്ഡോണിന്റെ സമിതി (452) ഇദ്ദേഹത്തിന്റെ അധ്യക്ഷതയിലാണ് കൂടിയത്. കത്തോലിക്കാ പ്രാര്‍ത്ഥനാ ഗ്രന്ഥങ്ങളില്‍ രേഖപ്പെടുത്തിയിരിക്കുന്നത് പ്രകാരം, ദൈവത്തിന്റെ ചമ്മട്ടി എന്നറിയപ്പെട്ടിരുന്ന ഹണ്സുകളുടെ രാജാവായ അറ്റില്ലഇറ്റലി ആക്രമിച്ച സമയത്താണ് ലിയോ ഒന്നാമന്‍ സഭ ഭരിച്ചിരുന്നത്. മൂന്ന് വര്‍ഷത്തെ പിടിച്ചടക്കലിന് ശേഷം അക്ക്യുലിയ പിടിച്ചടക്കുകയും അഗ്നിക്കിരയാക്കുകയും ചെയ്തതിന് ശേഷം അറ്റില്ല റോമിന് നേരെ തിരിഞ്ഞു. കോപാകുലരായ അറ്റില്ലയുടെ പടയാളികള്‍ പൊ നദി മിനിസിയോയുമായി കൂടിച്ചേരുന്ന ഭാഗം മുറിച്ചുകടക്കുവാനുള്ള ശ്രമം ഇതിനോടകം തന്നെ ആരംഭിച്ചു കഴിഞ്ഞിരുന്നു.

ഇവിടെ വച്ച് 452-ല്‍ വിശുദ്ധ ലിയോ തന്റെ അറ്റില്ലയെ തടയുകയും തിരികെ പോകുവാന്‍ ആവശ്യപ്പെടുകയും ചെയ്തു. പതിവിനു വിപരീതമായി ഒരു റോമന്‍ മെത്രാന്റെ വാക്കുകള്‍ക്ക് വളരെ വിനീതനായി വഴങ്ങികൊടുത്തത് എന്തിനെന്നു പടയാളികള്‍ചോദിച്ചപ്പോള്‍ അറ്റില്ലയുടെമറുപടി ഇപ്രകാരമായിരുന്നു "പുരോഹിതനെപോലെ വേഷം ധരിച്ച ഒരു രൂപം ഊരിപ്പിടിച്ച വാളും കയ്യിലേന്തികൊണ്ട് ലിയോയുടെ സമീപം നില്‍ക്കുന്നത് കണ്ട് താന്‍ ഭയചകിതനായി, ഒരടികൂടി താന്‍ മുന്നോട്ട് വെച്ചാല്‍ ആ രൂപം തന്നെ വധിക്കുമായിരുന്നു". ഇതിന് പ്രതികാരമായി അറ്റില്ല പന്നോനിയ നഗരം ആക്രമിച്ചു.

ഇതിനോടകം വിശുദ്ധ ലിയോ റോമിലേക്ക് തിരിച്ചുപോവുകയും അവിടെ വച്ച് ആഹ്ലാദപൂര്‍വ്വമായ വരവേല്‍പ്പ് ലഭിക്കുകയും ചെയ്തു. കുറച്ച് കാലങ്ങള്‍ക്ക് ശേഷം ക്രൂരനായ ജെന്‍സെറിക്ക് നഗരത്തില്‍ പ്രവേശിച്ചു, എന്നാല്‍ തന്റെ പരിശുദ്ധ ജീവിതത്തിന്റെ ശക്തിയും ദൈവീക വാഗ്ചാതുര്യവും വഴി ജെന്‍സെറിക്കിനെ കൂട്ടക്കുരുതിയില്‍ നിന്നും വിനാശകരമായ പ്രവര്‍ത്തികളില്‍ നിന്നും പിന്തിരിപ്പിച്ചു 455-ല്‍ ആയിരുന്നു ഇത് നടന്നത്. ആരാധനാക്രമത്തിന്റെ കാര്യത്തിലും അദ്ദേഹം വളരെ ഉത്സുകനായിരുന്നു. ഇദ്ദേഹത്തിന്റെ വളരെ പ്രസിദ്ധമായ 'ലിനോനിന്‍ സാക്രമെന്ററി' എന്ന വേദ പുസ്തക സമഗ്രഹം നിരവധി പ്രാര്‍ത്ഥനകളും രചനകളും അടങ്ങിയതാണ്. ചില ദൈവശാസ്ത്രജ്ഞ്ര്‍ ആഗമന കാലത്തെ ആരാധന പ്രാര്‍ത്ഥനകള്‍ ഈ വിശുദ്ധന്‍ രചിച്ചതായി കരുതുന്നു.